ពេលល្ងាចមួយក្រោយពេលអាហារពេលល្ងាចគ្រួសារខ្ញុំ បានជួបជុំគ្នានៅយ៉ក្រោយផ្ទះនៅឯស្រុកកំណើត ។ ប៉ាបាននិទានរឿងមួយឲ្យខ្ញុំស្តាប់ កាលនោះតាមចាំបានខ្ញុំមានអាយុទើបតែ ៦ ទៅ ៧ ឆ្នាំប៉ុណ្ណោះ ខ្ញុំនៅចាំបានយ៉ាងច្បាស់ពីអ្វីដែលប៉ាបានប្រាប់ ខ្ញុំចូលចិត្តរឿងនិទានហើយជារឿយៗខ្ញុំតែងតែ សុំឲ្យចាស់ៗនិយាយឲ្យខ្ញុំស្តាប់នៅពេលទំនេរ ហើយទំលាប់នេះនៅតែមកដល់សព្វថ្ងៃ ។
ប៉ាបាននិទានថា ៖ កាលពីដើមឡើយមានបុរសខ្វាក់ភ្នែក ៤នាក់បាននិយាយគ្នាអំពីសត្វដំរី ។ បុរសទី១ ស្ទាបចំជើងដំរីរួចនិយាយថា ដំរីការពិតមានរាងមូលនិងវែង ។ បុរសទី២ស្ទាបចំកន្ទុយ ហើយប្រាប់ថា ដំរីមានរាងតូចនិងមានរោមដូចជាអំបោស ។ បុរសទីបីស្ទាបចំត្រចៀករួចនិយាយថា ដំរីមានរាងដូចជាថាសដាក់បាយ ។ បុរសទីបួនបកស្រាយថា កាពិតដំរីមានរាងមូលធំវែង អាចបត់បែនបានព្រោះគាត់ស្ទាបប៉ះប្រមោយដំរី ។ បុរសទាំងបួននាក់នោះ បានឲ្យនិយមន័យសត្វដំរីខុសៗគ្នាទាំងអស់ ធ្វើឲ្យមានការឈ្លោះប្រកែកគ្នាយ៉ាងខ្លាំង។ ប៉ាបានសួរថា តើកូនដឹងថារឿងដ៏ខ្លីនេះនិយាយពីអីទេ? ខ្ញុំក៏ឆ្លើយទៅវិញថាគឺពីសត្វដំរី តែដំរីដែលពួកគាត់និយាយ ការពិតមិនមែនមានរូបរាងចឹងទេ ។
ប៉ាបានបន្ត : ការពិតរឿងនេះចង់ប្រាប់កូនថា រឿងតែមួយប៉ុន្តែមានការមើលឃើញ វិនិច្ឆ័យខុសគ្នា បើកូនមិនបានស្គាល់សត្វដំរីទេ កូននឹងមានការយល់ច្រលំ កូននឹងជឿបុរសទីមួយថាដំរីមានរាងមូលដូចសសរផ្ទះ រឺក៏កូនគិតថាដំរីមានរាងដូចជាអំបោសដែលបុរសទី២ បានប្រាប់ ។ កូននឹងជឿថា វានឹងមានរាងដូចជាថាស ដូចបុរសទី៣បានបកស្រាយ…. ។
បើធ្វើការប្រៀបធៀប ទៅនឹងជីវិតរបស់មនុស្សវិញ កូនមិនអាចស្តាប់រឺជឿរាល់អ្វីដែលកូនត្រឹមតែបានលឺនោះទេ ត្រូវប្រមូលទិន្នន័យ និងវិភាគឲ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ នោះកូនអាចនឹងដឹងថា តើការពិតរបស់រឿងវាយ៉ាងណា ។ របស់តែមួយគឺអាចនឹងមានសភាព និង ការវិភាគខុសគ្នា ។ ផ្ទះមួយខ្នង បើមើលពីមុខ មើលពីឆ្វេង ពីស្តាំ ពីក្រោយគឺសុទ្ធតែមានរូបរាងខុសគ្នា ចឹងហើយបានជាទូទៅមនុស្សតែងតែឈ្លោះប្រកែក និងមានការវិវាទផ្សេងៗ ព្រោះតែពួកគេមានការយល់ឃើញខុសគ្នា ទោះបីជាសាច់រឿងតែមួយក្តី ។ កូនត្រូវចាំ រាល់ពេលកូនត្រូវនៅគ្រប់ជ្រុងនៃសាច់រឿង ចឹងកូនអាចដឹងថា ការពិតវាយ៉ាងមិចវិញ កុំព្យាយាមនៅតែមួយផ្នែកនៃបញ្ហា ។
ខ្ញុំនិយាយទៅប៉ាវិញក្រោយពេលសាច់រឿងបានបញ្ជប់ : កូនមិនសូវយល់ពីន័យចុងក្រោយរបស់ប៉ាទេ ខ្ញុំគ្រាន់តែដឹងថា លើកក្រោយខ្ញុំនឹងដើរជុំវិញសត្វ វត្ថុ រឺត្រូវលើកមើលគ្រប់ជ្រុងរាល់របស់ផ្សេងៗ… ដែលពួកគេនិយាយប៉ុណ្ណោះ ចឹងខ្ញុំអាចដឹងថាវាដូចអ្វីដែលគេបានប្រាប់ដែរឬទេ។
ប៉ាបានសើចនិងបន្តថា : កូននឹងយល់ពីអ្វីដែលប៉ាបាននិយាយប្រាប់កូន នៅពេលដែលកូនធំដឹងក្តី ។ កាលនោះខ្ញុំគ្រាន់តែដឹងថា អ្វីដែលខ្ញុំត្រូវធ្វើគឺចងចាំរឿងមួយនេះទុករហូត ដើម្បីឲ្យច្បាស់ថា ខ្ញុំនឹងយល់ពីអ្វីដែលប៉ាបាននិយាយទេ ពេលដែលខ្ញុំធំឡើង ។ ពេលនេះខ្ញុំពិតជាយល់ពីអ្វីដែលប៉ាបានពន្យល់ ។ រាល់ពេលណាដែលមនុស្សម្នាក់និយាយប្រាប់ខ្ញុំថា គេមិនអាចជឿខ្ញុំបានទាំងស្រុង ខ្ញុំនឹងមិនខឹងគេ ព្រោះខ្ញុំនឹងនិយាយពាក្យនេះទៅគេវិញដូចគ្នា ។
រឿងរបស់ប៉ាឲ្យខ្ញុំចាំថា៖ កូនអាចមើលឃើញ ផ្ទះមួយមានភាព ស្រស់ស្អាតឬខ្វះខាតនៅពេលដែលកូន បានមើលគ្រប់ទិសទី ពីមុខ ពីឆ្វេង ពីស្តាំ និងពីក្រោយ… ។ កូនអាចដឹងថា ដំរីមានរូបរាងយ៉ាងណា ពេលដែលកូនយកសំដីរបស់បុរសទាំងបួនមកផ្គុំបញ្ជូល គ្នា ។
ប្រភពព៖dailychenda